PTSD – jak wspierać osoby, które zderzyły się z sytuacjami traumatycznymi?

W sytuacji traumatycznej, kiedy jest się świadkiem bądź uczestnikiem zagrożenia, pojawia się w nas przerażenie, strach, paraliż, poczucie, że traci się kontrolę – są to reakcje, które mogą (ale nie muszą) prowadzić do zaburzeń pourazowych. 

Silne doznania, związane z doświadczeniem sytuacji traumatycznej, trwają zwykle kilka dni, ale z czasem słabną. Roztrzęsienie, bezsenność, chroniczne zmęczenie, lęk, nawracające obrazy zdarzenia mogą być uciążliwe i dotkliwe, ale są normalną pracą układu nerwowego.  Jeżeli z upływem czasu coraz lepiej funkcjonujemy, coraz rzadziej mamy obrazy zdarzenia (tzw. flashbacki), które wywołują coraz słabsze emocje, to prawdopodobnie uruchomiliśmy nasze mechanizmy obronne i poradziliśmy sobie z sytuacją korzystając ze swoich naturalnych kompetencji. Jeżeli mamy z kim porozmawiać, to są duże szanse, że poradzimy sobie z tymi trudnymi sytuacjami samodzielnie. 

Po trudnym zdarzeniu, które przerasta możliwości radzenia sobie, wywołuje ogromne poczucie bezradności może dojść do destabilizacji i poniższych objawów:

• Silniejsze niż zazwyczaj przeżywanie, niemożność odpuszczenia myślenia o tym co się stało, analizowanie sytuacji, obwinianie innych lub siebie, dezorientacja,
• Trudności w koncentracji, z pamięcią, trudności w podejmowaniu decyzji, 
• Napięcie, lęk, niepokój, budzenie się w nocy, częste irytowanie się, poczucie, że straciło się kontrolę nad emocjami, wybuchy złości, płaczliwość, 
• Koszmary, nagle pojawiające się obrazy z akcji są w zasadzie normalnymi reakcjami na trudną sytuację. 
• Zmiana w codziennej aktywności – nie sprawia przyjemności to, co robiliście dotychczas, nie kończycie rozpoczętych czynności, odcinacie się od kontaktów.

Czasem jednak przeżyte zdarzenia przerastają nasze możliwości radzenia sobie. Czasem poradzenie sobie z objawami nie jest możliwe bez pomocy specjalisty. Niemożność odpuszczenia myślenia o tym co się stało, analizowanie sytuacji, napięcie, lęk, niepokój, budzenie się w nocy, koszmary, nagle pojawiające się obrazy z akcji ratunkowej są w zasadzie normalnymi reakcjami na trudną sytuację. Taka reakcja podwyższonym napięciem i powtórnym przeżywaniem może trwać kilka dni, a nawet dłużej. Na tym etapie pomocne jest szukanie wsparcia i rozmowy z osobami, które nie dają rad. Zaakceptowanie pojawiających się wspomnień i znalezienie jakiejś czynności, która obniża napięcie (np. sport, spacer, sprzątanie, sen, hobby, czy wyjazd). Niepokojące może być pojawiające się poczucie winy. Jeżeli mamy do siebie pretensje, że mogliśmy coś zrobić inaczej i te rozważania powodują, że czujemy się winni – powinniśmy skonsultować się ze specjalistą. 

Gdy okres przeżywania traumatycznego wydarzenia się wydłuża, a emocje są wciąż na podobnym poziomie i trwa to powyżej miesiąca, to mówimy już o stresie pourazowym, znanym jako PTSD (post traumatic stress disorder). 

Traumatyczne wydarzenia potrafią wywołać bardzo silne emocje i w zasadzie każda z nich jest możliwa – od paraliżu, płaczu, histerii po zimne opanowanie na granicy poczucia, że jest się psychopatą, po śmiech paradoksalny. Podstawą jest akceptacja dla tego, co się w danym momencie przeżywa.

Pamiętajmy też, że jedną z rzeczy, która chroni przez PTSD jest wsparcie społeczne. Jeżeli mamy z kim porozmawiać, kto jest w stanie przyjąć naturalne reakcje – strach, winę, smutek, to są duże szanse poradzenia sobie z trudnymi sytuacjami samodzielnie. 

Radzenie sobie w pierwszych dniach po traumie polega tak naprawdę na zapewnieniu sobie odpoczynku, snu, ograniczeniu kawy i alkoholu, rozmowach z osobami z podobnymi doświadczeniami, zaplanowaniu zadań czy innych ulubionych aktywnościach. Nie zaszkodzi też trochę samotności. Jednak kiedy ktoś izoluje się i unika zupełnie rozmów o przebytym zdarzeniu, to jest to niepokojący objaw unikania i w takiej sytuacji zaleca się konsultację z psychoterapeutą lub psychiatrą w celu bardziej szczegółowej diagnozy. 

Nieleczone PTSD prowadzi do depresji i poważnych zmian osobowości, ataków agresji, uzależnień, a nawet tendencji samobójczych.

W Mental Health Center  dysponujemy pakietem wykładów „W obliczu cierpienia – dobre wsparcie w chorobie i stracie”, dla firm które chcą pomóc pracowników w mierzeniu się z cierpieniem, stratą, chorobą czy żałobą. Jeśli chcielibyście poruszyć w Waszych firmach takie tematy – dajcie nam znać na maila – info@mhcenter.pl.

Wróć do wszystkich artykułów